Vido's FilmZine

Inland Empire (David Lynch, 2006) bioscoop

deel 1: Kriterion, zondag 8 februari, vanaf 21.00 uur

Zondagavond. Eerste Paasdag is bijna voorbij en ik zit naar drie volwassen mensen met een konijnenhoofd te kijken. Misschien zijn het wel aangeklede paashazen. Ik weet niet of ik moet lachen of dat het beeld me moet beangstigen. Op het geluidsspoor klinkt een ingeblikte lach. De surrealistische sitcom Rabbits is een rode draad in Inland Empire, het meest recente raadsel van kunstenaar David Lynch.

Gedurende drie uur ontsnapt in Kriterion bij een enkeling de lach, meestal op verkeerde momenten. De man links voor mij lacht omdat iemand bloed spuwt over een ster op Hollywood Boulevard. Vooraan zit een man die eerder op de avond helemaal in zijn eentje een grappig moment heeft ontdekt. David Lynch krijgt ons slechts eenmaal collectief aan het lachen, aan het begin van het film. Op een moment dat we nog in de veronderstelling leven het verhaal te kunnen volgen, grinnikt de goed gevulde zaal gezamenlijk hardop, gegeneerd geamuseerd over het ongemakkelijke gesprek dat hoofdpersonage Nikki Grace (later heet ze ook Susan Blue) voert met de vrouw (Grace Zabriskie) die zojuist heeft aangebeld bij Nikki's ouderwets luxueus gemeubileerde landhuis. De vreemdeling beweert dat zij de nieuwe buurvrouw is. De dame heeft een Pools accent en een klein lichaam met een buitenproportioneel hoofd waar grote ogen uit steken. Het gesprek begint met het uitwisselen van korte beleefdheden. Nadat de koffie is geserveerd door butler Henry worden de opmerkingen van de vreemde dame - ze heeft niet eens gezegd hoe ze heet! - per zin steeds onheilspellender. Nikki (een tour de force van actrice Laura Dern) probeert, net als wij, tevergeefs wijs te worden van wat de vrouw te berde brengt. Nikki's geduld raakt op, zeker als ze merkt dat de vermeende nieuwe buurvrouw meer van haar weet dan mogelijk is. Ze weet alles van de filmrol voor Nikki, een rol die de actrice echter pas een dag later bevestigd zal krijgen. En ze weet dat de film een moord zal bevatten, terwijl Nikki toch zeker weet dat er helemaal geen moord in het verhaal voorkomt. Ik heb liever dat u weggaat, zegt ze beleefd, maar de vrouw tegenover haar maakt geen aanstalten te vertrekken en wijst naar de bank tegenover hen in de veel te grote kamer. Nikki ziet zichzelf daar zitten, een dag later, met twee van haar vriendinnen om zich heen. In de flash forward wordt ze gebeld en springt ze als een klein kind van vreugde met haar vriendinnen als ze hoort dat ze gecast is voor de film. Na deze scène kan er niet meer collectief gelachen worden, omdat we allemaal in Inland Empire onze eigen film zien en individueel op het verhaal reageren. We zijn voornamelijk stil, op de krullenbol even verderop na. Hij zit een paar rijen links vooraan in zaal 1 van Kriterion en is zo onbesuisd chips aan het vreten dat een man boos opstaat, van achter uit de zaal naar hem toeloopt en voor hem gaat staan. De man knipt met nadruk en met gewenst resultaat met zijn vingers. Later in de film knippen de hoertjes van Hollywood Boulevard met hun vingers. De nagalm van het geluid blijft lang hangen, alsof de oren nasuizen van een harde knal.

Zo onbevangen mogelijk neem ik Inland Empire in me op. Van tevoren wist ik dat ik geen helder verhaal hoefde te verwachten en met die voorkennis stoort de complexiteit van de film me geen moment, al kan ook ik na afloop niet in een paar regels samenvatten wat ik heb gezien en kan ik onmogelijk een eenduidige betekenis geven aan wat ik beleefd heb. Ik probeer elke code te onthouden, wetend dat ik op deze wijze nooit dichter bij de oplossing zal komen. De code is Axx °n n. Het getal is 47.

Vlak voordat de eindtitels over het scherm schuiven, denken enkele vrouwen in de zaal dat Inland Empire definitief voorbij is. Ze gieren het uit van de lach. Is het een bevrijdende lach of zijn ze blij dat ze eindelijk van het ongrijpbare epos zijn verlost en mogen nadrinken in het café van Kriterion? De film is echter niet voorbij tot de lichten in de zaal aangaan. Een vreemde vrouw met een kunstbeen wandelt op krukken in beeld. Ze bewondert het veel te grote landhuis waarin ze zich bevindt. Het ziet ernaar uit dat ze hier voor het eerst is. Sweet, fluistert ze. Een aapje springt onrustig op en neer. Donkere danseressen voeren een nummer uit. Nastassja Kinksi en Laura Harring (de actrice met geheugenverlies uit Mulholland Dr.) kijken toe vanaf de sofa. De film is pas voorbij als het logo van Dolby Stereo is langs geweest en het beeld op zwart gaat. Ik rijd snel naar huis en val makkelijk in slaap, hopend dat in mijn dromen de chaotische, versplinterde wereld van Inland Empire als een complete puzzel in elkaar zal vallen. De volgende ochtend ontwaak ik en weet ik dat de puzzel van David Lynch niet compleet kan zijn. De regisseur heeft het allereerste puzzelstukje uit zijn film weggelaten. Ik blijf met lege handen achter en toch ben ik geenszins teleurgesteld in Inland Empire. De bioscoopervaring was zeer intens en mijn hoofd zit vol genoeg om dagen zo niet weken voort te kunnen.

Inland Empire (David Lynch, 2006)

deel 2: hypnose

Voor zijn speelfilm Herz aus Glas (1976) paste de Duitse regisseur Werner Herzog een speciale techniek toe om het voornamelijk uit amateurs bestaande gezelschap acteurs en figuranten precies te laten doen wat hij in gedachten had: hij hypnotiseerde de complete cast. De mannen en paar vrouwen waren niet tijdens de gehele draaiperiode onder hypnose, maar slechts de paar seconden of hooguit paar minuten die nodig waren voor de scène. Daarna haalde Herzog hen weer terug naar een gewone mentale staat. Zijn methode verklaart de glazige blikken van de spelers en hun bevroren houding, alsof ze opgesloten zitten in een wereld ver verwijderd van de onze. In het commentaar op de dvd van Herz aus Glas vraagt interviewer Norman Hill aan Herzog of hij in staat zou zijn met hulp van film ook de toeschouwer in de bioscoopzaal te hypnotiseren. Met gemak, antwoordt de regisseur, maar ik zal het nooit doen, want de gevolgen zijn niet te overzien.

Werner Herzog zal zijn hypnotische gaven dus niet loslaten op argeloze toeschouwers. Maar wat als een filmmaker dat wel doet? Wat zou er gebeuren als de zaal collectief tijdens een scène wordt gehypnotiseerd en vanaf dat moment geconditioneerd en in de greep van de regisseur het verhaal volgt? Welke schade zouden we daaraan overhouden? Zal de toeschouwer permanent onder hypnose blijven als hij of zij een plaspauze inlast en het moment in de film mist waarop de hypnose weer ongedaan wordt gemaakt? Heeft David Lynch ons proberen te hypnotiseren met hulp van de Poolse kermisartiest die ze Het Spook noemen? Het sinistere Spook (gespeeld door Krzystof Majchrzak) wil binnendringen, zegt hij aan het begin van Inland Empire, en verderop in de film draait hij bezwerend met zijn wijsvinger in de cameralens en prevelt hij hoog fluisterend en onverstaanbaar. Het woord hypnose valt voor het eerst in de scène waarin een onbekende vrouw (Julia Ormond) door een hele dikke rechercheur (Robert Charles Hunter) wordt verhoord in een kale ruimte. Ze weet dat ze is gehypnotiseerd, maar niet door wie en waarom. Haar enige vrees is dat ze iemand zal vermoorden met een schroevendraaier.

Hypnose is een methode die soms toegepast wordt in de psychiatrie en aangezien hoofdpersonage Nikki overduidelijk een psychische klap heeft gekregen, lijkt het alsof we dankzij hypnose een blik krijgen gegund in haar verwarde geest. Haar psychiater wordt verbeeld als een zwetende dikke man met een bril op, zittend in een half verlichte viezige kamer (een verwrongen spiegelbeeld van de eerder genoemde verhoorruimte). Nikki (maar misschien heet ze op dit moment Susan) vertelt hem over gewelddadige seksuele ontmoetingen uit haar verleden. De psychiater luistert zwijgzaam en onbewogen, alsof hij zelf ook onder hypnose is. Hij stelt slechts eenmaal een vraag en loopt weg als de telefoon in een zijruimte rinkelt. Zijn telefoongesprek gaat over Nikki. Ze is alle gevoel voor tijd kwijt. De wijzers van een horloge (een klassiek gereedschap om iemand mee te hypnotiseren) tollen voor haar ogen. Is het kwart voor twaalf? Is het al middernacht? Tegen het slot van de film tikt de klok ongenadig voort: kwart over twaalf, bijna half 1 's nachts. Maar welke dag is het vandaag? Is het nu gisteren, vandaag of zijn we al aanbeland bij morgen? Als David Lynch ons met Inland Empire heeft gehypnotiseerd, heeft hij op zijn minst het besef en de betekenis van tijd uit ons bewustzijn verwijderd.

Inland Empire (David Lynch, 2006)

deel 3: uit de hoge hoed

Konijnen zijn in films zelden onschuldige knaagdiertjes. Hoed je wanneer vrolijke flaporen in beeld komen, want hun aanwezigheid is de aankondiging van onraad en een voorbode van het kwaad dat ons te wachten staat. De drie mensfiguren met een konijnenkop vormen een rode draad in Inland Empire. Ze spelen vanaf het begin een nadrukkelijke en vooral raadselachtige rol. Ze acteren op een toneelpodium en lijken onderdeel van een surrealistische sitcom, inclusief ingeblikte lach. Een mannelijk en een vrouwelijk konijn zitten vooraan op een bank. Achter hen is een konijn in badjas aan het strijken. Het raam achter hen blijft donker. Links is een deur. Het gesprek tussen de voorste twee konijnen is fragmentarisch. Een telefoon gaat en het mannelijke konijn staat op.

De konijnen in de animatiefilm Watership Down (Martin Rosen, 1978) slaan op de vlucht als een van hen visioenen krijgt waarin hun huidige habitat wordt vernietigd. Watership Down is het boek dat de leerlingen krijgen te lezen als substituut voor The Catcher In The Rye in de verwijderde scènes uit Donnie Darko (Richard Kelly, 2001). Donnie wordt in die film zelf door een man in konijnenpak gewaarschuwd over het naderende einde van de wereld. In Sexy Beast (Jonathan Glaze, 2000) wordt het vervroegd pensioen van de Britse kruimeldief Gary in het zonnige Spanje danig verstoord door de komst van de psychopaat Don. Gary droomt 's nachts van een monsterlijk uitvergroot konijn dat als een ruiter van de Apocalyps op hem af komt lopen met een geladen geweer in zijn hand. De ridders van de ronde tafel uit Monty Python and the Holy Grail (1975) worden tot hun eigen en onze verbazing aangevallen door een vleesetend wit konijntje.

De drie konijnen in de sitcom van Inland Empire horen een geluid. Ze wenden gedrieën hun blik naar de deur en wachten af wat gaat gebeuren. De deur opent en een fel licht straalt de kamer binnen. Zoals het konijnen betaamd blijven ze stokstijf op hun plek. Verlamd door het schijnsel. Het leven komt ze als verblindende koplampen tegemoet en ze kunnen geen weerstand bieden. De fatale botsing is onafwendbaar.

Inland Empire (David Lynch, 2006)

deel 4: gebroken spiegels

Nikki (Laura Dern) is verdwaald in haar eigen leven. Haar dagelijks bestaan ligt aan duigen. In de ene wereld heet ze Nikki Grace en is ze een welgestelde Hollywoodactrice, wonend in een protserig paleis. In een andere wereld is ze Susan Blue, samen met haar man overlevend in een morsig huisje in een achterbuurt. Ze werkt ook als prostitué en deelt een goedkope woning samen met andere hoertjes met wie ze tippelt op Hollywood Boulevard. Hoeveel versies van Nikki bestaan is onduidelijk. In Inland Empire zijn de spiegels gebroken en door de meervoudige reflectie van de scherven raken we samen met Nikki/Susan elk gevoel van eenheid kwijt.

Als toeschouwer kun je proberen de scherven bijeen te vegen om het spiegelbeeld weer tot een geheel te lijmen. Maar waar te beginnen? De versplintering van het spiegelbeeld zorgt voor teveel verwarring. Actrice Laura Dern speelt actrice Nikki die de hoofdrol heeft in On High In Blue Tomorrows, een remake van de film 4/7 die gebaseerd is op een Pools verhaal. De oorspronkelijke film is onafgemaakt gebleven, omdat de twee hoofdrolspelers werden vermoord. Nikki krijgt in het verhaal van On High In Blue Tomorrows een romance, maar wordt op de set ook verliefd op haar tegenspeler Devon (Justin Theroux). Of toch niet? De actrice verliest grip op de realiteit en kan film en werkelijkheid niet meer uit elkaar houden. Gaat ze een risicovolle relatie aan met acteur Devon of lijkt dat maar zo? Ze is doodsbenauwd voor haar jaloerse echtgenoot - de man is in staat een moord te plegen.

Tijdens een repetitie in een van de studio's van Hollywood horen Nikki, Devon, hun regisseur (Jeremy Irons) en diens assistent (Harry Dean Stanton) een geluid vanuit het onverlichte en nog onvoltooide filmdecor. Devon gaat op onderzoek uit. Hij rent op het geluid af, kijkt door het vuile raam van een decorhuis, maar kan niemand vinden. Verspreid over Inland Empire wordt dit moment meerdere malen vanuit verschillende perspectieven en vanuit diverse locaties herhaald. Het decor gaat op in de echte wereld. Achter het decorraam is zowel de muur van de studio waar te nemen als een woning waar Nikki meerdere identiteiten heeft. De verwarde Nikki zwerft vervuild over de nachtelijke straten van Hollywood en ziet zichzelf aan de overkant van de straat. Over dezelfde straten loopt haar andere dubbelganger rond: de onbekende gehypnotiseerde vrouw met een dodelijke schroevendraaier in haar hand. Het versplinterde leven van Nikki wordt via een televisie met betraande ogen gadegeslagen door een Pools meisje aan de andere kant van de wereld in een andere tijd. Zij is een personage uit het oorspronkelijke Poolse verhaal dat is verfilmd als 4/7 en On High In Blue Tomorrows. Om de verwarring te vergroten, ontdekt Nikki dat haar bewegingen geprojecteerd worden op zowel een televisie als op een groot doek in een verlaten bioscoopzaal. De weerspiegeling wordt nu een Droste-effect.

Tot zover de spiegelingen binnen de film. Inland Empire spiegelt ook met beelden buiten de film. Zo reflecteert Inland Empire momenten uit het oeuvre van regisseur David Lynch. De overeenkomsten zijn het duidelijkst met Lynch' vorige film Mulholland Dr. Niet alleen het verhaal, sommige gebeurtenissen en de locatie (Hollywood) zijn verwant, ook de personages uit Mulholland Dr. duiken langdurig of kortstondig op, zowel in beeld (acteur Justin Theroux speelt wederom een belangrijke rol en Laura Harring heeft een cameo tijdens de eindtitels) als buiten beeld (de stem van actrice Naomi Watts is te horen als een van de menselijke konijnen). Ook personages en gebeurtenissen uit eerder werk van David Lynch vinden hun reflectie in Inland Empire. Ik noem er enkele:

• een mysterieuze, alwetende vreemdeling dringt het huis van het hoofdpersonage binnen (Lost Highway)
• ontmoetingen in smalle, schaars verlichte gangen, begeleid door een grommende soundtrack (Eraserhead)
• koffieceremonies (Twin Peaks, Mulholland Dr.)
• dwalen tussen grote rode gordijnen (Twin Peaks)
• doppelgängers (in bijna alle films van Lynch, maar vooral Jeffrey versus Frank in Blue Velvet en Fred versus Peter in The Lost Highway)
• een gastrol voor David Lynch zelf als hardhorend personage (agent Gordon Cole in Twin Peaks en in Inland Empire buiten beeld te horen als de stem van de lichtman die de instructies van de regisseur niet begrijpt)
• het uitvoeren van liedjes, al of niet geplaybackt (In Heaven in Eraserhead, In Dreams in Blue Velvet, Love Me Tender in Wild At Heart en Just You in episode 9 van Twin Peaks)
• verhalen binnen een verhaal (de soapserie Invitation To Love op de televisieschermen in Twin Peaks, The Wizard Of Oz in Wild At Heart)
• terugkerende Lynchacteurs: Laura Dern, haar moeder Diane Ladd, Grace Zabriskie, Bellina Logan, Austin Jack Lynch, Scott Coffey en Harry Dean Stanton.

De spiegel is in films regelmatig een attribuut om een andere dimensie binnen te stappen, zoals in het surrealistische Orphée (1950) van Jean Cocteau. Er zitten in Inland Empire nog meer verwijzingen naar films buiten het repertoire van David Lynch. Een van de meest voor de hand liggende is Sunset Blvd. (1950) van Billy Wilder. Beide films geven een kritische, vervormde blik op Hollywood. Ook in Sunset Blvd. woont een actrice (de oude Norma Desmond ditmaal) in een veel te groot landhuis met een butler (een van de butlers in Inland Empire lijkt nogal op butler Erich von Stroheim). De oude actrice heeft een aap als huisdier gehad (vergelijk het aapje tijdens de eindcredits van Inland Empire). Ze kijkt thuis naar haar oude films (een verhaal binnen een verhaal). Ze kan realiteit en filmfantasie niet meer uit elkaar houden en leeft in de waan dat een glorieuze comeback voor haar in het verschiet ligt. Het onmogelijke script dat ze wil verfilmen is een bewerking van het bijbelverhaal Salomé waarin het titelpersonage verantwoordelijk is voor de dood van Johannes de Doper (wiens onthoofding toch best een brutal fucking murder is).

Are you ready for my close-up? is het beroemde citaat uit Sunset Blvd. Inland Empire barst van de close-ups, extreem dichtbij gefilmd met een vervormende lens zodat de gezichten van dichtbij op groteske wijze vervormen. Dit soort close-ups vind je ook terug in The Lady From Shanghai (1947) van en met Orson Welles. Ze benadrukken het krankzinnige karakter van de personages waarmee Welles in de rol van Ierse zeebonk Michael O'Hara zich heeft ingelaten, enkel en alleen om dicht bij zijn femme fatale Elsa (Rita Hayworth) te zijn. Ze is getrouwd met de oude, manke en rijke advocaat Arthur Bannister (Everett Sloane) en beraamt samen met diens maniakale collega George Grisby (Glenn Anders) een moord op Bannister om daarna de schuld in de schoenen van O'Hara te leggen. In zijn extreme close-ups is Grisby een grijnzend, zwetend monstrum, vergelijkbaar met de close-up van de rechercheur in de verhoorkamer van Inland Empire. Vanaf zijn ontmoeting met Grisby draait de wereld van O'Hara door, uitmondend in een bezoek aan een verlaten Luna Park te San Francisco waar hij rondtolt in de attractie van het Crazy House en Arthur Bannister en Elsa tegenover elkaar ziet staan in het spiegelhuis. Arthur en Elsa richten hun pistolen op elkaar, maar door de duizelingwekkende spiegelbeelden hebben ze geen idee of ze op de ander staan te schieten of op zichzelf. The hallucinatory image is perfectly expressive of the way the mind can become a hall of mirrors, a distorted, paranoid vision, schrijft James Naremore over deze scène in The Magic World Of Orson Welles (new and revised edition, 1989).

Na de schietpartij en het versplinteren van honderden spiegelbeelden, kruipt Rita Hayworth bloedend over de vloer, net als Nikki nadat ze in Inland Empire in haar buik is gestoken met een schroevendraaier. Auteur Naremore schrijft dat The Lady From Shanghai gezien kan worden als een allegorie voor de avonturen van Orson Welles in Hollywood, showing his simultaneous fascination with and nausea over the movie industry. Vandaar dat Welles de wereld van Michael O'Hara filmt als a dream about typical movie dreams, vergelijkbaar met de wijze waarop David Lynch de (film)wereld toont in Mulholland Dr. en Inland Empire. Ook Nikki Grace doolt door het spiegelhuis en ziet haar spiegelbeeld meerdere malen vermenigvuldigd. Michael O'Hara kan aan het slot van The Lady From Shanghai het spiegeldoolhof ongeschonden verlaten. Voor Nikki is er geen verlossing - ze blijft opgesloten.

Frappant detail: Inland Empire en The Lady From Shanghai bevatten allebei het getal 47. En met dat getal zijn we aanbeland bij deel 5:

Inland Empire (David Lynch, 2006)

deel 5 (slot): psychose

Mulholland Dr. is de nachtmerrie, Inland Empire de psychose.

Psychosis is a generic psychiatric term for a mental state often described as involving a loss of contact with reality. Stedman's Medical Dictionary defines psychosis as a severe mental disorder, with or without organic damage, characterized by derangement of personality and loss of contact with reality and causing deterioration of normal social functioning.

Hoe ver ga je als filmmaker om de kijker te laten ervaren hoe een filmpersonage psychisch aan het aftakelen is? Dat hangt voor een groot gedeelte af van de aard van de psychische stoornis. Een tijdelijk, door bijvoorbeeld dronkenschap veroorzaakt delirium is redelijk goed te verbeelden en makkelijk in te passen in de rest van de plot. Martin Scorsese monteerde in Mean Streets (1973) een camera met een vervormende lens op de torso van de dronken Harvey Keitel zodat we met de acteur meevoelen hoe de omgeving onder zijn voeten wegzakt en het decor ver van waterpas wordt. Het trucje is sindsdien vaste prik bij beschonken scènes of andere filmmomenten waarbij de geest getroebleerd is (zoek de momenten maar op in films als Requiem For A Dream en Lock, Stock And Two Smoking Barrels). De bedwelmde geest is voelbaar zonder dat de kijker grip verliest op de filmwerkelijkheid.

Lastiger wordt het als de hoofdpersonen in de film hun heil hebben gezocht in veel zwaardere en meer hallucinerende middelen dan alcohol. In ultieme drugsfilms als Naked Lunch (1991) en Fear And Loathing In Las Vegas (1998) kunnen typmachines converseren, zitten monsters aan de bar, worden onschuldige draaimolens levensgevaarlijke objecten en veranderen tapijtpatronen in experimentele animatiefilms. Het voordeel is dat er een aanwijsbare oorzaak is voor deze zinsbegoochelingen. Je hoeft niet persé zelf drugs te gebruiken om te geloven dat wat de filmpersonages zien redelijk zal overeenkomen met wat junkies daadwerkelijk meemaken als ze de spuit in hun ader hebben gezet of als ze de volledige inhoud van Hunter S. Thompsons reistas hebben geconsumeerd. Met een beetje geluk worden de trips humorvol uitgebeeld door de dienstdoende acteurs en zijn ze ingebed in een redelijk te volgen verhaal.

psychose (de (v); vgl. -ose) [1901-1925 psuchõsis (het geven van leven, het bezielen)] 1 (veroud., med.) ernstige stoornis in de manier waarop iem. zichzelf en de buitenwereld beleeft 2 (med.) ernstige vorm van psychisch afwijkend functioneren. (Van Dale)

Nog moeilijker wordt de film te volgen als het belangrijkste filmkarakter een klap van de molen heeft gekregen zonder dat alcohol of nog heftigere verdovende middelen een rol spelen. Als je zeker weet dat het hoofdpersonage niet aan de drugs zit, terwijl zijn wereld toch weinig houvast biedt, dan heb je als kijker een probleem. In Pi houden thrillerconventies je bij de les ondanks de hallucinaties van de doordraaiende wiskundige Maximillian en zijn zoektocht naar het getal dat de sleutel is tot het geheim van het leven. Binnen de context van fantasy en science fiction kun je bij Donnie Darko nog denken dat puber Donnie daadwerkelijk aan het tijdreizen is en dat Frank (de man in het konijnenpak) helemaal niet diens waanbeeld is. Die context ontbreekt compleet in het leven van Peter (Peter Greene), de schizofreen in Clean, Shaven (1994). Tijdens meerdere scènes blijft onduidelijk of onze interpretatie van Peters activiteiten wel de juiste is. Is hij, tijdens de zoektocht naar zijn dochtertje, verantwoordelijk voor de moorden die in zijn omgeving gepleegd worden? Of zijn we net als Peter in de war gebracht door de onheilspellende soundtrack vol bedrieglijke stemmen en stoorzenders? De man denkt dat de geluiden zijn hoofd binnendringen via een zendertje onder een van zijn vingernagels. Zijn poging deze zender te verwijderen doet ook bij de toeschouwer heel veel pijn. Regisseur Lodge Kerrigan biedt de kijker echter een uitweg dankzij de achtervolgende detective. Dat is een verre van sympathiek mens, maar dankzij zijn aanwezigheid kunnen we meerdere malen afstand nemen van Peters psychose en houden we grip op het verhaal.

David Lynch gaat een stap verder in Inland Empire. Hij schakelt het verhaal uit en biedt ons geen enkele uitgang. Ondanks de regelmatig terugkerende EXIT-bordjes blijft de kijker opgesloten in de psychose van Nikki. Hoe ze in deze toestand is geraakt, blijft in het ongewisse, al zou het kunnen dat de ziekte voortkomt uit het trauma van Nikki na het verlies van haar zoontje. Dit verlies kan echter een verzinsel zijn van de vrouw, want tijdens een psychose verzinnen patiënten lange, onsamenhangende verhalen die vrij associërend en zonder enige richting afd(w)alen in een doodlopende spiraal. Een compact voorbeeld van zo'n onsamenhangend verhaal is de korte monoloog van de Japanse zwerfster (gespeeld door actrice Nae Yuuki uit de serie Multiple Personality Detective Psycho (!) van Miike Takashi) terwijl Nikki voor haar voeten op straat ligt dood te bloeden. De wetenschap dat Inland Empire je opsluit in de psychose van Nikki maakt het mogelijk deze schepping van David Lynch te begrijpen. Om het plotloze Inland Empire te kunnen accepteren, moet je de analyse loslaten en je overgeven aan de ervaring, hoe verontrustend deze ook is.