Vido's FilmZine

Unrelated (Joanna Hogg, 2007) dvd (7)
Archipelago (Joanna Hogg, 2010) dvd (8)
De eerste twee lange films van Joanna Hogg zijn variaties op eenzelfde thema. De regisseuse legt families uit de Britse middenklasse onder een microscoop en kijkt toe hoe de groepsdynamiek verandert door de afwezigheid van familieleden en/of de aanwezigheid van buitenstaanders. In haar debuut Unrelated is Anna (Kathryn Worth) te gast in het riante Italiaanse buitenverblijf van een oude vriendin die vakantie viert met haar gezin en een bevriend echtpaar en hun kinderen. De relatie tussen Anna en haar thuisgebleven echtgenoot is gebrouilleerd. Hij komt enkel in de film voor als de onhoorbare stem aan de andere kant van Anna’s mobiele telefoon. In plaats van met haar vriendin en de andere leeftijdgenoten op te trekken, zoekt ze het gezelschap op van hun bijna volwassen kinderen. Ze voelt zich aangetrokken tot de vrijpostige Oakley (aankomende filmster Tom Hiddleston), maar zelfs als hij haar toenadering zou aanvoelen, blijft het de vraag wat hij voor rol hij in haar leven zou kunnen spelen. Unrelated is het sterks als de relaties tussen de personages worden getoond in plaats van uitgesproken en het zwakst wanneer Anna verbaal kenbaar maakt waarom de relatie met haar man thuis in Engeland onder hoogspanning staat.

In haar tweede speelfilm van Archipelago houdt Hoggs de motivatie achter gedragingen wijselijk zoveel mogelijk buiten beschouwing. Nog meer dan in haar debuut bestaat Archipelago uit dode momenten en ongemakkelijke stiltes, meestal geplaatst rondom gezamenlijke maaltijden. Ook in deze film bevindt een welgestelde familie zich op hun vakantiebestemming, ditmaal Tresco, een van de Scilly-eilanden ten zuidwesten van Cornwall, het makkelijkst te bereiken per helikopter. Moeder (Kate Fahy), dochter Cynthia (Lydia Leonard) en zoon Edward (wederom Tom Hiddleston) worden begroet door hun schildervriend Christopher (Christopher Baker, geen acteur, maar schildervriend van de regisseuse), een leeftijdgenoot van de moeder. De vader van de familie is de grote afwezige en net als in Unrelated een onzichtbare, onhoorbare persoon aan de andere kant van de telefoonlijn. Christopher geeft in de buitenlucht schilderlessen aan de vrouwen, zolang het weer dat toelaat, en vervult voor Edward de broodnodige vaderrol, aangezien de zoon bij vader in onmin is geraakt vanwege zijn aankomende trip als vrijwilliger naar Afrika. Of vader alleen om die reden niet is meegekomen, vertelt de film niet. Edward trekt ook af en toe op met Rose (Amy Lloyd, opvallend genoeg gecast bij een kookagentschap). Zij is voor de duur van het verblijf in het vakantiehuis aangenomen als inwonende kokkin. In tegenstelling tot Anna in Unrelated is Rose meer observator dan deelnemer, iemand die de grillen van de familie gadeslaat en daar verder het hare van denkt. Ook in haar leven is sprake van een absente vader.

Hogg gebruikt in haar eerste film een incident als breekpunt, maar houdt de details rondom het ongelukje met een auto in het duister. In Archipelago komt een dergelijk incident niet voor en laat ze de getroebleerde relatie langzaam tot een kookpunt komen, op dezelfde manier waarop Rose de twee kreeften laat koken. De keuze om motivatie en achtergrond te verzwijgen, maakt de tweede film kaler maar ook scherper. De manier waarop zus Cynthia haar frustraties uit, en de effecten van haar uitbarstingen op de overige personages, is interessanter dan te weten wat de exacte achtergrond is van haar gedragingen (Hogg verklapt daar tijdens haar dvd-commentaar meer over dan me lief is). Haar emotionele gedrag levert ook pijnlijk grappige scènes op, zoals die in een leeg restaurant waar Cynthia heel erg moeilijk doet over de keuze van de juiste tafel. Het gevoel dat je als kijker zelf veel moet invullen, wordt versterkt door de nadruk op leegte (het verlaten restaurant, een verwijderd schilderij, de afwezige vader), het ruige kale landschap, het grijze weer, de afwezigheid van muziek, de statische manier van filmen en de expres net even te lang aangehouden shots. Of deze filmstijl nog verder kan worden afgekloven, moet het derde deel van Joanna Hoggs trilogie uitwijzen. Tom Hiddleston zal ook weer van de partij zijn.