Vido Liber

Territories (Olivier Abbou, 2010) dvd (7)

Horrorfilms zijn meestal als een ritje door het spookhuis op de kermis: even een paar minuten giechelend griezelen en daarna snel naar de botsautootjes. Het andere soort horrorfilms toont gruwelijke taferelen voor het vertellen van een parabel over de donkere kant van de mens en is vanwege frustratie en woede, of een ander urgent gevoel van de filmmaker, zo grimmig dat er helemaal niets meer te lachen valt. Die laatste variant zie ik het liefst, de kans op langdurige somberheid op de koop toe nemend. Soms heeft een horrorfilm de vorm van een documentaire. In Standard Operating Procedure (2008) interviewt Errol Morris de Amerikaanse bewakers die verantwoordelijk waren voor de misstanden in de Abu Ghraib-gevangenis en zien we met toenemende afschuw hoe makkelijk een mens in een sadist kan veranderen. De thriller Territories plaatst de (Westerse/Amerikaanse) kijker in de schoenen van de slachtoffers en laat ons voelen hoe het is om gevangen genomen te worden zonder precies te weten waarom en te worden behandeld als een beest, met een zak over je hoofd, ver van de bewoonde wereld en zonder zicht op een eerlijk proces. Beide films willen ons laten nadenken over hetzelfde onderwerp - de documentaire via de cerebrale benadering, de Canadese speelfilm door middel van een stomp in de maag. Territories is geïnspireerd door de beelden uit de gevangenis van Guantanamo Bay gemixt met het horrorcliché van een groepje verdwaalde jonge mensen en hun confrontatie met primitieve rednecks.

De twee zonderlinge Amerikanen die zich op een verlaten bosweg bij de Canadese grens voordoen als douaniers zijn oorlogsveteranen met Irak en Guantanamo Bay op hun cv. Midden in de nacht houden ze een Amerikaanse auto aan met bezoekers van een bruiloft in Canada. De chauffeur is geboren in Boston, maar zijn Arabisch klinkende naam wekt argwaan en als een van de vijf passagiers een zakje hasj in zijn bagage heeft zitten, zijn de rapen gaar en onderwerpen de twee ex-soldaten de passagiers zonder pardon aan extreme verhoormethoden zoals ze die toepasten op hun voormalige werkplek. Territories wil niet choqueren om het choqueren en is zeker geen torture porn, want als het echt te erg wordt, wendt de camera zoveel mogelijk de blik af. Desondanks is de film regelmatig zeer onaangenaam. Regisseur Olivier Abbou heeft geen zin in nuances. De boodschap wordt zo bot gebracht, dat je Abbou gerust een drammer mag noemen, maar in principe verschilt wat we hier als fictief voorgeschoteld krijgen nauwelijks van de werkelijkheid. Het grootste verschil is de locatie. Omdat we de wreedheden een paar keer beleven vanuit de ogen van de slachtoffers, worden we zelf even slachtoffer en daarmee heeft de film het belangrijkste doel bereikt.

Eigenlijk is Territories voorbij voordat de laatste act nog moet beginnen. Met de late introductie van een nieuw personage verandert de sfeer in die van een doorsnee detectiveverhaal.