Vido's FilmZine

Sanam (Rafi Pitts, 2000) dvd (8)

In het Iraans plattelandsdrama Sanam blijven autoriteiten lang gezichtsloos en de met rug naar ons toegekeerd. Als ze zich eenmaal omkeren, zeggen ze niets, maar draaien ze dreigend om een van de twee hoofdpersonages heen. Het beeld gaat op zwart en we mogen raden wat in het duister gebeurt. Het slot van de vorige maand op dvd uitgebrachte film komt hard aan, mede omdat de film een half uur korter duurt dan de hoes aangeeft.

Ster van de film is de ongetrainde acteur Ismaïl Amani als stronteigenwijze tiener Issa. Hij ziet bij aanvang van Sanam vanaf afstand hoe zijn vader op de heuvels door paardrijders wordt achtervolgd en buiten beeld wordt neergeschoten. De hele film ontkent hij de ware reden voor de moord. Issa probeert de afwezigheid van zijn vader te compenseren door telkens terug te keren naar diens afgenomen paard, ook al wordt hem dat van meerdere kanten afgeraden. Hij heeft het eigenwijze gedrag niet van een vreemde. Zijn moeder (het titelpersonage, gespeeld door Roya Nonahali) meldt zich keer op keer bij een afgelegen, provisorisch gebouwd politiebureautje om tegen beter weten in een officiële aanklacht in te dienen tegen de moordenaars van haar echtgenoot. Tussen de bedrijven door moet ze keihard werken op het schrale, zonovergoten land. De zwarte rouwkleuren van haar kleding staan in schril contrast met de vrolijk gekleurde hoofddoekjes van de meeste andere vrouwen in het dorp. Uit frustratie over haar leefsituaties en het rebelse gedrag van haar zoontje geeft ze hem meer klappen dan liefde.

Filmmaker Rafi Pitts hanteert consequent een sociaal realistische, documentaire stijl, behalve tijdens Issa's dans op een bruiloft in de openlucht. Tijdens die korte scène biedt hij ruimte voor een magisch realistisch moment en brengt hij ons even heel dicht bij het onmogelijke verlangen van het jongetje.

Zie ook korte recensie van Rafi Pitts film The Hunter (2010) in het Subbacultcha Magazine, mei 2011, pagina 57.