Vido Liber

Estrada Para Ythaca (Guto Parente, Luiz Pretti, Pedro Diógenes, Ricardo Pretti, 2010) (4)
Los Pasos Dobles (Isaki Lacuesta, 2011) (6)

Tijdens World Cinema Amsterdam in Rialto waren twee zeer verschillende road movies te zien: Estrada Para Ythaca uit Brazilië en Los Pasos Dobles uit Mali. In beide films is de reis belangrijker dan de bestemming.

Een paar vrienden zit rondom een cafétafel. Om de beurt populair liedjes zingend, proberen ze de pijn weg te drinken na het overlijden van een van hun beste vrienden. Alcohol weet het verdriet niet te stillen en daarom ondernemen de mannen een spontane reis. Dat klinkt als de plot van Husbands (John Cassavetes, 1970), maar die titel blijft onvermeld in de voorpubliciteit over Estrada Para Ythaca (Road To Ythaca). De vier acterende Braziliaanse regisseurs Guto Parente, Luiz Pretti, Pedro Diógenes, Ricardo Pretti zijn meer beïnvloed door Jean-Luc Godard en hun landgenoot Glauber Rocha. De film doet vermoeden dat ze creatief op een dood spoor zitten. Bij een kruispunt mogen ze kiezen tussen twee routes die ze in hun filmcarrière kunnen nemen. Hun eindbestemming is het mythische Ythaca, al wekken hun baarden de indruk dat ze per auto onderweg zijn naar een trainingskamp in Pakistan. De reis is belangrijker dan de bestemming, las ik ook ergens over deze film. Helaas is de film slechts een fractie boeiender dan een vakantiefile op de snelweg, want veel meer dan in de auto zitten, af en toe uitstappen en zwijgzaam aan de kant van de weg een maaltijd verorberen zit er niet in. De meest dramatische gebeurtenis is een lekke band. Het merendeel van de film is gedraaid met een afgeschreven videocamera, wat een morsig beeld oplevert. De vier filmmakers maken niet de indruk veel plezier aan het filmproces te hebben beleefd. Alleen tijdens een laatste drinkgelag hebben ze lol. Alcohol vloeit rijkelijk, dus het is niet alleen de kijker die met een kater achterblijft.

Gelukkig werd Estrada Para Ythaca voorafgegaan door de visueel veelzijdige korte experimentele film Muro/Wall (Tião, 2008) die ook in zijn geheel op YouTube is te zien, zij het zonder ondertiteling.

Een veel interessantere road movie tijdens de derde editie van World Cinema Amsterdam was Los Pasos Dobles (The Double Steps). Het uitgangspunt van de film is de muurschildering die de Franse schrijver en schilder François Augiéras (1925-1971) zou hebben achtergelaten in een bunker in de woestijn van Mali. Hij liet zijn meesterwerk door het zand verzwelgen. In een van de plotlijnen volgt de camera een groepje Afrikaanse mannen in hun auto op weg naar de plek waar ze denken de bunker terug te vinden. De centrale plot gaat over een Malinese man die zich soms Augiéras noemt. Zijn verhaal begint in een legerkamp onder het strenge regime van zijn oom met wie hij ongewild een incestueuze relatie heeft. Na een incident ontvlucht hij het kamp en wordt hij als behendige kruimeldief ingelijfd door een bendeleider met wie hij door het land trekt. Zonder dat Augiéras het door heeft, wordt zijn reis gestuurd door de schilderijen die we de Spaanse beeldend kunstenaar Miquel Barceló zien maken. Zijn inktschilderingen lijken op de inktvlekken van Rorschach. De film speelt met wisselende identiteiten en zit vol dubbelingen en spiegelbeelden, zoals de titel al deed vermoeden. Barceló schildert over het gemythologiseerde leven van zijn favoriete schilder François Augiéras en de Malinees Augiéras verbeeldt dat leven.

Los Pasos Dobles begint grimmig. De orde en tucht in het legerkamp worden er letterlijk in geramd en er wordt een weerloos geitje in close-up onthoofd. Even dacht ik dat Augiéras' eerste intieme samenzijn met een jonge vrouw naar voor haar zou aflopen, maar de toon van de film wordt, naarmate de Malinees verder reist door het ruige landschap, steeds luchtiger en surrealistischer. De derde seksueel getinte ontmoeting, met een mannelijke albino is ontwapenend speels, wat ook gezegd kan worden van de rest van deze wonderlijke film.