Vido Liber

Raul (Walter Carvalho, 2012) World Cinema Amsterdam (7)

Een biopic of documentaire over een popmuzikant zonder alcoholmisbruik bestaat niet. Een dag na Cornelis Vreeswijk was het weer raak bij het tumultueuze levensverhaal van Vreeswijks excentrieke generatiegenoot Raul Seixas (1945-1989). De Braziliaanse koning van de rock-'rock-'n-roll gebruikte alle drugs die onder deze term in de Wikipedia staan opgesomd, maar ging vooral ten onder aan de drank. De jonge vitale Raul heeft iets van een magere Christian Bale met baard, zonnebril en krullenpruik, de oude Raul meer van een zwerver die op het Damrak om een Euro vraagt. Voordat de aftakeling definitief toesloeg, koppelde de muzikant zijn fascinatie voor Elvis Presley en Aleister Crowley aan traditionele Braziliaanse muziekstijlen en zong hij literaire teksten van zijn kompaan en latere beroemde schrijver Paulo Coelho. Dankzij inventief gebruik van metaforen was de muzikale vernieuwer het militaire regime te slim af. Hij was de vlieg in hun soep en om vervolging te voorkomen verbleef Raul enige tijd in de Verenigde Staten. Los van de muzikale invloed zal zijn rebelse houding zeker hebben bijgedragen aan zijn immense succes. Toca Raul! (Speel Raul!) wordt nog steeds regelmatig in Brazilië vanuit het publiek geroepen bij een popconcert. Ik denk dat de taalbarrière er voor heeft gezorgd dat de muzikant bij het grote westerse publiek een grote onbekende is gebleven.

Slechts sporadisch wisselt regisseur Walter Carvalho in Raul: O Início, O Fim E O Meio de interviews en archiefbeelden af met artistiek bedoelde intermezzo's, zoals de scène waarin de oude bandleden van Rauls eerste groep Raulzito E Os Panteras oude plaatopnamen playbacken terwijl ze gefilmd worden vanachter een doorzichtig gordijn waarop historische foto's van de band zijn geprojecteerd. De documentaire biedt vooral een gevarieerd assortiment pratende hoofden. De oude Braziliaanse rockgeneratie is rijk aan bezielde sprekers bij wie de ogen oplichten als de begintijd van de rock-'n-roll in hun land ter sprake komt. Een jeugdvriend van Raul wordt veertig jaar jonger bij het zingen van een lied van Elvis en het demonstreren van de bijbehorende danspasjes. De nostalgie gaat gepaard met een gezonde dosis zelfrelativering. Auteur Paulo Coelho lacht beschaamd als de interviewer hem herinnert aan de satanistische episode in zijn leven, onderwijl een hardnekkig om hem heen cirkelende bromvlieg van zich afslaand. Lang niet alle Portugese woordgrappen in de interviews en songteksten blijven in de Engelse vertaling overeind. Er werd regelmatig in de zaal alleen gelachen door mensen die het Portugees machtig zijn. Een enkeling neuriede zachtjes met een liedje mee, wat bij het zien van een muziekdocumentaire op een filmfestival een verrassend aangenaam effect heeft. Als de drankzucht onherstelbare schade aanricht en de ex-vrouwen en de kinderen van Raul aan het woord komen, slaat de toon van de film drastisch om en wordt de adoratie overschaduwd door weemoed en verdriet. Met name de dochters zijn de kinderen van de drankrekening.

Raul is vanavond nog een laatste keer te zien tijdens World Cinema Amsterdam, om 18:30 uur in Rialto. Het is raadzaam zo ver mogelijk achter in de zaal te gaan zitten, want de gekmakende ondertiteling staat voor de helft boven in beeld en is soms al verdwenen voordat je het hebt kunnen lezen. Ook Engelse teksten worden onnodig Engels ondertiteld. Voor aanvang van de voorstelling werden excuses aangeboden voor het geluid, maar de film komt prima over in ouderwets stereo. Rock-'n-roll is niet gemaakt om in Dolby 5.1 te ondergaan.