Vido Liber

Porcile (Pigsty) (Pier Paolo Pasolini, 1969) dvd (6)

Porcile valt in twee delen uiteen: een deel dat redelijk te doen is en een onuitstaanbaar deel. Het beste deel speelt zich af in een niet nader bepaalde primitieve tijd, ergens tussen de Romeinse overheersing en de donkere middeleeuwen. Een solitaire landloper probeert tevergeefs zijn honger te stillen door vlinders en slangen te eten. Het hem omringende dorre, vulkanische landschap heeft veel weg van het decor in La Cicatrice Intérieure (Philippe Garrel, 1972), de film van waarin chanteuse Nico een uur lang heel erg ongelukkig loopt te zijn. Na een confrontatie met een achtergebleven soldaat leert de man de smaak van mensenvlees waarderen. Als een oerversie van Charles Manson trekt hij met een groeiende groep mensen door de woestenij op zoek naar nieuwe slachtoffers. Zijn avonturen worden afgewisseld met het andere deel van de film dat zich afspeelt in naoorlogs Duitsland, in en rondom een landhuis van een adellijk Duits stel met dubieuze achtergrond. Hun ontspoorde zoon Julian en zijn potentiële bruid Ida worden gespeeld door twee Franse acteurs die in het Italiaanse worden nagesynchroniseerd, een oude Italiaanse gewoonte waar ik nog steeds moeilijk aan kan wennen. Jean-Pierre Léaud en Anne Wiazemsky komen uit de stal van Jean-Luc Godard en hun dialogen zijn dan ook Godardiaans ondoorgrondelijk. Regisseur Pier Paolo Pasolini deelt met Godard een voorkeur voor intellectuele humor, oftewel humor waar ze over de hoofden van de kijkers heen zelf heel erg om kunnen lachen.

De grootste grap is dat de Duitse landheer Klotz een Hitlersnorretje draagt en net als Dr. Strangelove in een rolstoel zit. Hij wordt voortgeduwd door zijn metgezel Hans Günther (gespeeld door regisseur Marco Ferreri). Acteur Alberto Lionello is echter geen Peter Sellers en de intellectualistische dialogen wekken niet eens de suggestie van een glimlach op. Het meest frustrerend is de lange dialoog tussen Klotz en rivaal Herdhitze (Ugo Tognazzi). Wat de scène voor mij ondraaglijk maakt, is de wijze waarop beide acteurs de indruk proberen te wekken dat het hier om een doldwaas gesprek gaat. Om te benadrukken hoe lollig ze zijn, noemen de heren constant en met extra nadruk de naam van hun gesprekspartner op een toon die bij Kees van Kootens typetje prof. dr. ir. P. Akkermans wel grappig is. Om de irritatie enigszins voelbaar te maken, heb ik gedeeltes uit hun dialoog uitgeschreven en in het onderstaande voorbeeld de herhalingen expres vet afgedrukt.

Klotz verwelkomt zijn gast.

Klotz: Marvellous, Mr Herdhitze, what a surprise!
Herdhitze: I was in the area, my dear Mr Klotz, coming from Cologne on my way to Bonn and I said to myself, 'Why not stop in to see my dear old school chum?'
(...)
Klotz: Always such a jolly fellow, our Herdhitze. Isn't it true, Hans Günther, that Herdhitze in our mother tongue means 'blazing fire'?
(...)
Klotz: You make me heave a sigh, my dear Herdhitze.
Herdhitze: Why, Mr Klotz?
Klotz: Because you are new, brand new, while I...
Herdhitze: What are you saying? You are... You're a jet plane zooming towards the future, Mr Klotz.
Klotz: These exaggerated metaphors remind me of [painter George] Grosz.
Herdhitze: Are you alluding to your humanistic training, Mr Klotz?
Klotz: Yes, and I'm envious of your true scientific training, Mr Herdhitze.
Herdhitze: You mean technical.
Klotz: Yes, there's no contradiction between them any more. Only in my head.
(…)
Klotz: A glass of beer, Mr Herdhitze.
Herdhitze: I'll have two, Mr Klotz.

Hans Günther schenkt twee glazen in.

Klotz: To our youth, Mr Herdhitze.
Herdhitze: To our renewed youth, Mr Klotz.

Het gevolg van de herhaling in de dialoog is, dat ik geen aandacht meer heb voor het gesprek en enkel zit te wachten op het volgende moment waarop een van de personages de naam van de ander opnieuw uitspreekt. De dialogen in Porcile ontnemen me de wil en de lust me in de film te verdiepen. Als je, zoals ik, geen fan bent van Pasolini, zal deze film je niet op andere gedachten brengen. Voor een definitieve aanklacht tegen machtsmisbruik en politieke corruptie moet je bij Pasolini's Salò zijn.