Vido's FilmZine

My Joy (Sergei Loznitsa, 2010) bioscoop (8)
Een levenloze man wordt in de openingsscène van My Joy in het cement gedumpt. Een bulldozer duwt zand over hem heen. Een naamloze is veroordeeld tot het niets. Zijn leven heeft letterlijk nergens toe geleid. Niet alleen de man wordt begraven, maar ook wij verdwijnen onder aardegrond. Het beeld gaat op zwart. De woorden naamloos, niets en nergens vatten het leven in de Oekraïne bondig samen. De vooruitzichten van chauffeur Georgy (Viktor Nemets) zijn weinig rooskleurig. Hij probeert een uitzichtloze file te omzeilen en verdwaalt ’s nachts op een onverlichte, nergens toe leidende, onverharde zijweg. Eerder op de dag heeft hij kortstondig gezelschap gehad van een geheimzinnige oude lifter. In de eerste van twee flashbacks zien we hoe de oude man aan het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn identiteit verloor toen zijn spullen, waaronder een rode jurk voor zijn aanstaande bruid, hem door een landgenoot werden afgenomen. De tweede flashback speelt zich in dezelfde periode af en vertelt de noodlottige voorgeschiedenis van een personage in de marge van de film. Georgy zal aan den lijve ondervinden dat sinds 1945 niets is veranderd in zijn land.

Zestig jaar na WO II is het nog steeds behelpen in het achterland van de voormalige Soviet Unie. Onverschilligheid en egoïsme overheersen. Aangeboden hulp wordt bedankt met minstens een snauw en anders wel een klap tegen de schedel. Wandelend over de markt in een achterafstadje is argwaan het enige dat valt te bespeuren in de half toegeknepen ogen van de tientallen zwijgende, gegroefde mannenkoppen. Met deze mensen moet je geen ruzie krijgen. Een anonieme man rukt zich in de marktscène plotseling los en rent in paniek van de camera weg. Zijn vluchtroute eindigt vlakbij een vervallen begraafplaats. My Joy heeft meerdere gebeurtenissen waarvan later in het verhaal een echo opduikt. De twee soldaten in de tweede flashback zien we weerspiegeld in de twee corrupte verkeersagenten en de twee soldaten met de houten dooskist in hun bestelbus. De oude lifter is niet de enige oorlogsveteraan die over straat zwerft, maar is meer bij zijn verstand dan de in zichzelf pratende oude zwerver later in de film. Dezelfde plotselinge beweging waarmee de naamloze zich aan de massa op de markt ontrukt, zit ook aan het einde van de film. Vluchten is een optie, maar dan wacht dezelfde duisternis als in het begin van de film. Er is geen licht aan het einde van de tunnel.