Vido Liber

The Millennial Rapture (Kôji Wakamatsu, 2012) bioscoop (5)

Afgelopen zondag werd onder zeer geringe belangstelling het Camera Japan Festival in Amsterdam afgesloten met Sennen No Yuraku oftewel The Millennial Rapture, de laatste film van Kôji Wakamatsu (1936-2012), maker van onder meer United Red Army (2007). Na twee valse starten, waarbij het de ijverige, welwillende amateurs van Kriterion tweemaal niet lukte de Engelse ondertiteling aan te zetten, werd er bij de derde poging zo te zien uit nood gebruik gemaakt van een dvd. De van zichzelf toch al fletse beeldkwaliteit werd dientengevolge sterk verminderd, wat onder meer ten koste ging van de vergezichten en gestreepte kimono’s. We boften dat The Millennial Rapture voor een groot deel bestaat uit close-ups, minstens zoveel als in een aflevering van een gemiddelde soapserie. Het gezicht van vroedvrouw Oryu (Shinobu Terajima) komt het vaakst in beeld.

Vanaf het sterfbed deelt de oude Oryu haar verhaal met een foto van haar overleden echtgenoot. De ziekte heeft haar verstand aangetast, vandaar dat de foto terugpraat en de vrouw minstens twee keer achter elkaar hetzelfde vertelt over een gebeurtenis die we zojuist in een flashback al uitgebreid hebben gezien. De film opent met de geboorte van Hanzo, op de wereld gebracht met hulp van Oryu. Op dezelfde dag bezwijkt Hanzo’s vader aan de gevolgen van gemene steekwond. Hanzo is een nazaat van het geslacht Nakamoto en iedereen in het naamloze kustplaatsje weet dat alle mannen van Nakamoto een vroege dood sterven. Het onontkoombare lot van de mannen wordt, verspreid over de film, meerdere keren opnieuw ter sprake gebracht. De filmmakers waren namelijk van mening dat hun potentiële publiek collectief last heeft van een kortetermijngeheugen. De volwassen vrouwenversierder Hanzo (Shota Sometani) voldoet volledig aan de verwachtingen, zodat niemand verrast opkijkt wanneer een jaloerse echtgenoot zijn woede niet meer kan bedwingen en op zoek gaat naar scherpgeslepen keukengerei. In de tweede helft van de film legt Nakamoto-afstammeling Miyoshi (Tanroh Ishida) een vergelijkbaar traject af. Oryu kan weinig meer doen dan heel erg teleurgesteld zijn over het gedrag van haar surrogaatzonen die zij in de hoedanigheid van vroedvrouw geboren heeft zien worden.

De kostuums, decors en het landschap blijven meerdere decennia lang hetzelfde. De onveranderlijke art direction zal vast zijn ingegeven door motieven van budgettaire aard, maar de combinatie van negentiende-eeuwse kledij en elektriciteitskabels veroorzaakt een vervreemdingseffect dat in het voordeel werkt van de film, als symbool van de onveranderlijkheid van het bestaan. Door toedoen van de herhalingen in het verhaal heeft The Millennial Rapture een langere speelduur dan noodzakelijk. De traagheid wordt versterkt door de minimalistische stijl waarbij de nadruk ligt op pratende hoofden. Het consequente overdreven acteerwerk van vrijwel alle acteurs maakt de film extra lastig te doorstaan.