home

filmarchief

vido?

archief

email

Vido's FilmZine

(arthouse, classics, cult, Hollywood)

Lebanon (Samuel Maoz, 2009) bioscoop (8)

Lebanon, het speelfilmdebuut van laatbloeier Samuel Maoz, speelt zich af in een tank tijdens de Israëlische invasie van Libanon in 1982. Vier soldaten, en met hen de toeschouwer, zitten gedurende de hele film opgesloten in het voertuig. Ze hebben nauwelijks bewegingsruimte en hun blik op de buitenwereld is beperkt. Wat op het slagveld gebeurt, is enkel te volgen door het vizier van de telescoop. Dit gezichtspunt kan op meerdere manieren worden geïnterpreteerd.

Cameralens

Soldaat Shmulik is het alter ego van de Israëlische regisseur Samuel Maoz. De jonge schutter manoeuvreert vanuit zijn geschutskoepel de telescoop alsof hij achter een filmcamera zit, zoekend naar het meest veelzeggende shot. Hij kiest bijvoorbeeld niet voor een opengeschoten schedel, maar zoomt in op de close-up van de verstilde woede van een oude Arabier, en in plaats van vijandelijke bewegingen te spotten, volgt hij een moeder die wanhopig zoekt naar wat is overgebleven van haar gezin. De mensen aan de andere kant van de lens kijken ons indringend aan en breken daarmee door de vierde muur. Ze kijken en zwijgen, wachtend op ons morele oordeel. Pacifist Samuel Maoz gebruikt zijn camera als wapen.

Reality TV

Maoz wachtte meer dan twintig jaar tot hij mentaal in staat was de nachtmerrie van het slachtveld in een scenario om te zetten. De tweede oorlog van Israel in Libanon in 2006 gaf voor hem de doorslag en in het bijzonder de manier waarop de oorlog werd vastgelegd, als een reality show. Oorlog als entertainment binnen een televisiekader. De gruwelijke realiteit naakt in beeld, zonder commentaar, zonder context.

Computerspel

Bezien door de ogen van Shmulik lijkt Lebanon een computerspel. De blik door de telescoop is het zichtveld van de speler. De first-person shooter wordt geïnstrueerd door de geschreeuwde opdrachten van commandant Jamil (Zohar Staruss, uiterlijk een kruising tussen Liam en Noel Gallagher) die voor de tank uitloopt. Kijkend door het vizier gaat de speler tussen de stukgeschoten puinhopen op zoek naar verborgen terroristen met granaatwerpers. Achter elke hoek wacht een potentiële vijand. De tank kan een paar voltreffers wel aan, maar aan de metertjes op het dashboard is te zien dat het aantal overlevingspunten begint af te nemen. Het is bijna einde spel.

Kokervisie

Het beperkte kader is het beperkte blikveld van de Israëlische soldaten, letterlijk en figuurlijk. Ze hebben de opdracht de vijand te vernietigen. Over het waarom wordt in de film niet gesproken. Opdracht is opdracht. Bevel is bevel. De soldaten weten nauwelijks iets van het gebied dat ze betreden of van de politieke verhoudingen binnen het vijandelijke terrein. Halverwege rijdt een Mercedes in beeld met twee falangisten die een gevangengenomen Syriër komen ophalen. Wat zijn falangisten? vraagt een van de soldaten. En aan welke kant van het conflict bevinden zij zich? De soldaten betreden het strijdtoneel met gebrekkige kennis, een vernauwde blik die, naarmate de tank dieper tot het gevaar doordringt en beschadigd raakt, steeds meer versplintert en vervormt.


[home] - [filmarchief] - [vido?] - [archief] - [email]