Vido Liber

Here, Then (Mao Mao, 2012) dvd (7)

Debuterend regisseur Mao Mao durft risico’s te nemen. Hij laat zich niet leiden door narratieve wetten en stelt de kijker in de gelegenheid zelf grotendeels invulling te geven aan het verhaal. In de eerste helft van Here, Then hangen doelloze jongeren rond in een gat ergens in een van de Chinese kustprovincies. Ze hebben letterlijk en figuurlijk niets om naar uit te kijken. Het uitzicht langs het strand wordt ontsierd door skeletten van droomhuizen die nooit zullen worden afgemaakt. Het duurt even voordat we de verschillende, soms naamloze personages uit elkaar kunnen houden: het meisje met de kleine moedervlek onder haar lippen, de jongen in de gestreepte trui die haar aardig vindt, zijn uit Beijing teruggekeerde ex-vriendin, de twee meisjes in het strandzand, de oudere jongen die voor het eerste meisje een busrit naar de grote stad regelt. De personages vervelen zich in lange takes waarbij de achtergrond vaak expres onscherp blijft als symbool voor een uitzichtloze toekomst. De heldere voorgrond verdwijnt regelmatig achter constant aanwezige sigarettenrook. De camera blijft een keer zo lang gericht op een smerig raam, dat ik de neiging moest onderdrukken om met een zeem over het tv-scherm te vegen.

Zonder sturend verhaal kan de verveling bij het publiek snel toeslaan. Het tempo ligt extreem laag waardoor er tijd genoeg overblijft om geïrriteerd te raken door de lusteloosheid van de personages. Het geduld wordt gelukkig beloond. Ergens halverwege de film, vlak voordat de provincie wordt verruild voor Beijing, zit een scène die functioneert als draaideur tussen beide filmhelften. Het moment is een reconstructie van een straattafereeltje waar de regisseur ooit getuige van was. Het meisje met de moedervlek staat samen met een andere meisje verveeld en zwijgend bij een busstation te wachten op iets of iemand. Een auto passeert en buiten beeld horen we dansbare muziek uit de open ramen schallen. Automatisch beginnen de twee meisje op de muziek te bewegen, alsof iemand een knop bij ze heeft ingedrukt zonder dat ze er zelf erg in hebben. Het komische effect breekt de film open en gaat vervolgens dwars door de vierde muur. De camera zoomt langzaam in op het gezicht van het voorste meisje terwijl ze ons recht aankijkt. Het is alsof ons een blik in haar gedachten wordt gegund. Het is moeilijk in te schatten of ze ons verwijtend of zelfverzekerd aankijkt of dat er überhaupt iets in haar omgaat. Het is een gezicht als een leeg canvas. De muziek op de soundtrack wordt geleidelijk overstemd door een onbestemd industrieel geraas dat zich hoorbaar maakt tussen de ogen van het meisje en die van ons. Het is alsof het onbestemde geluid een vooruitblikkende soundtrack is voor de toekomst die ze tegemoet gaat in de chaos van de grote stad. Wat we horen belooft weinig goeds.