Vido Liber

Feuchtgebiete (David Wnendt, 2013) bioscoop (2)

Soms moet je door stront waden om een doel te bereiken. In de beruchte scène uit Trainspotting (1996) neemt junkie Renton (Ewan McGregor) een duik in the worst toilet in Scotland om zijn drugsbolletjes terug te vinden. De scène is walgelijk en grappig tegelijk en eindigt onder begeleiding van de toiletverfrissende muziek van Brian Eno. De smerigheid ondersteunt het verhaal. Ook in Feuchtgebiete bezoekt het hoofdpersonage een goor openbaar toilet, maar in dit geval leidt stront naar nog meer stront, niet voor even maar een hele film lang. De smerigheid ís het verhaal.

De enige reden waarom ik tegen beter weten in toch naar Feuchtgebiete ben gegaan was de redelijk positieve rapportage van vrienden die ik als voorproevers naar de film had gestuurd. Een beetje ranzig, maar niet half zo erg als verwacht, kreeg ik te horen, inclusief humor en met een geweldige referentie aan Invasion Of The Body Snatchers. Geen meesterwerk maar uiterst onderhoudend. Met deze aanbeveling fietste ik een half uur vanuit Oost naar zaal 2 in Het Ketelhuis in West om daar te merken dat ik waarschijnlijk in het ootje genomen was. Na nog geen tien minuten begon ik hevig te verlangen naar de chaotische verkeersdrukte en de fijnstof die ik zou tegenkomen op de terugreis. Het enige positieve aan de film is dat hij niet gepaard gaat met Smell-O-Vision.

De bijna volwassen Helen Memel (Carla Juri) zit diep in haar anale fase en wenst haar publiek daar in geuren en kleuren over te vertellen. Kijk mij eens vies doen, kirt ze. Zelfs als de boodschap na tien minuten helder is overgekomen wil de jongedame maar niet ophouden met het spuien van vuiligheid. Als een blije baby wrijft ze met haar handen in lichaam en lichaamssappen in de verwachting dat wij haar daarbij aanmoedigen. Waarom zou ik? Helen is een naar, egocentrisch wicht. Ze duwt stront in mijn gezicht en verwacht vervolgens dat ik aan het einde van de rit medelijden met haar heb. Feuchtgebiete wil tegelijk choqueren en ontroeren, een onmogelijke spagaat waar de film niet meer uit overeind komt.

Helen zoekt met haar ranzige gedrag naar begrip en sympathie en toont tussen de vunzigheid in flashbacks wat voor liefdeloze ouders ze heeft en hoe haar dat tijdens de kindertijd heeft geschaad. De belangrijkste reden om zo lang mogelijk met een snijwond in het ziekenhuis te verblijven is om haar gescheiden vader en moeder weer bij elkaar te krijgen, al was het maar voor even. Ondertussen zorgt ze er met haar onuitstaanbare gedrag voor dat niet alleen een ziekbed een week lang onnodig bezet blijft maar tevens een hele ziekenhuiskamer. Het liefst zou je haar een narcose geven waar ze nooit meer uit kan ontwaken. Ze weet met haar kinderachtige gedrag de aandacht te trekken van een incompetente, niet onknappe verpleegkundige in opleiding. Hij deelt de obsessie voor onsmakelijke handelingen niet, maar vindt Helen ondanks de onappetijtelijke eigenaardigheden wel aantrekkelijk.

Feuchtgebiete is te esthetisch gefilmd en actrice Carla Juri te knap om op geslaagde wijze te kunnen choqueren, voor zover daar anno 2014 nog behoefte aan is, want dankzij de commerciële televisie is wansmaak een ingeburgerd fenomeen. De jaren dat films de gegoede burgerij eens flink door elkaar schudden liggen ver achter ons. Wanneer is de laatste keer dat er in de bioscoop een rel uitbrak naar aanleiding van een film? Doelbewust provocatieve films als Flaming Creatures (1963) en Pink Flamingos (1972) willen alles behalve onze sympathie en overdrijven de afstotelijke handelingen door ze lelijk te filmen en te laten verrichten door onbekwame amateurs die niet voldoen aan het schoonheidsideaal. Beide films riepen indertijd grote verontwaardiging op. Feuchtgebiete is geen provocatie, maar kinderachtige aandachttrekkerij.