Vido Liber

Die Frau des Polizisten (Philip Gröning, 2013) bioscoop (8)

Minstens één keer per jaar kan ik het niet laten een film te vergelijken met The Shining van Stanley Kubrick uit 1980. Dit jaar moet Die Frau des Polizisten eraan geloven. De films gaan allebei over huiselijk geweld. Dit zijn de opvallendste overeenkomsten:

• De auto van de hoofdpersonages wordt vanuit een helikopter gefilmd
• Een vader draait door vanwege werkomstandigheden en reageert zich af op zijn gezin dat verder bestaat uit moeder en kind
• De band tussen moeder en kind is sterker dan tussen vader en kind
• Het kind heeft een imaginair vriendje (Tony in The Shining en Hob, het mannetje in de muur, in Die Frau des Polizisten)
• Het verhaal speelt zich voornamelijk af in een claustrofobische woonomgeving
• De personages hebben nauwelijks contact met de buitenwereld
• De film is onderverdeeld in hoofdstukken die worden aangekondigd met witte letters tegen een zwarte achtergrond
• Het verhaal van het gezin wordt regelmatig onderbroken door beelden van een oudere mannelijke buitenstaander die zich ver van hun huis bevindt, maar die wel verbonden is met het gezin (Scatman Crothers als Dick Hallorann in The Shining en Horst Rehberg als de oude man in Die Frau…)
• In en nabij een badkuip vindt een bovennatuurlijk moment plaats (een jonge vrouw verandert in een oude vrouw met verwondingen op haar huid in The Shining en het bad in Die Frau… heeft opeens de grootte van een klein zwembad)
• Het is puur toeval dat Kubricks Duitse vrouw Christiane heet en de vrouw in Die Frau… Christine.

The Shining laat zien dat het horrorgenre zeer geschikt is om een verhaal te vertellen over geweld binnen het huwelijk. De stijl van Die Frau des Polizisten is voor het merendeel poëtisch realistisch, behalve in de hierboven aangehaalde surrealistische scène in de badkamer waarbij het lijkt alsof de moeder (Alexandra Finder) en haar dochtertje Clara (afwisselend gespeeld door Pia en Chiara Kleemann) zijn gekrompen en zich in een klein zwembad bevinden. De film suggereert meerdere keren het gevaar van verdrinking als voorbodes van een slechte afloop. Moeder en dochter rusten tijdens hun wandelingen meer dan eens uit bij een kleine waterval waar de moeder haar kind tegenhoudt wanneer die te dicht naar de waterkant wil. Clara geeft het geïmproviseerde tuintje in de steeg achter bij het huis extreem veel water en probeert daarbij bewust of onbewust wormen te verdrinken. Het echtpaar spuit elkaar in de badkamer onder met water op een manier die onder normale omstandigheden als speels omgeschreven zou kunnen worden.

Die Frau des Polizisten vergt veel van ons geduld. De lengte van 172 minuten blijkt in de praktijk geen groot obstakel. De kijker krijgt uitgebreid de gelegenheid zich een beeld te vormen van het gezin. Als vader en agent Uwe (David Zimmerschied) aan het begin van de film vroeg in de ochtend terugkeert van de nachtdienst sluipt hij zachtjes door het huis en maakt hij de kijker meteen vertrouwd met alle vertrekken. De uitgebreid getoonde liefdevolle momenten wekken de indruk dat we te maken hebben met een modelgezin. Ondanks de lange filmlengte blijkt dat het toch heel moeilijk is de personages echt te leren kennen. We komen erachter dat binnen een huwelijk mensen vreemden voor elkaar kunnen blijven. Vanwege de lengte van de film, en de stilte waarmee de gebeurtenissen worden omringd, komen Uwe’s onverwachte woedeaanvallen extra hard aan. De meeste uitbarstingen blijven buiten beeld en zijn alleen zichtbaar op de huid van Christine waar de beurse plekken groter en talkrijker worden.

Die Frau des Polizisten is een bijzondere film, maar de onderverdeling in 59 hoofdstukken wekte bij mij wel een groeiende irritatie op. Bij het eerste hoofdstuk, dat slechts bestaat uit ongeveer drie shots van enkele boomstammen in het bos en een wegrennende haas, kon ik nog wel lachen om de woorden Anfang Kapitel 1 en Ende Kapitel 1 waarmee de korte, nietszeggende scène wordt geopend en afgesloten. In het verloop van het verhaal is de hoofdstukindeling een vermoeiende manier om de kijker tijd voor reflectie te gunnen. De scènes zijn van zichzelf langzaam genoeg om ons de kans te geven na te denken over wat we zien en gezien hebben. Nu zat ik bij alle hoofdstukwisselingen te tellen en kwam ik aan het eind van de film tot de conclusie dat ze bij elkaar opgeteld 10 kostbare minuten aan filmtijd in beslag nemen.