Vido Liber

Birds, Orphans And Fools (Juraj Jakubisko, 1969) dvd (8)

De avant-gardistische Slowaakse film Birds, Orphans And Fools van Juraj Jakubisko is minder toegankelijk dan het vergelijkbare Daisies (1966) van de eerder dit jaar overleden Tsjechische regisseuse Vera Chytilová. De verwijzingen in Daisies hoef je niet per se te herkennen om plezier te beleven aan de vrolijk anarchistische film. De symboliek en historische referenties maken van Birds, Orphans And Fools een meer hermetische film waar je extra moeite voor moet doen. Zonder context valt er voor een buitenstaander niet of nauwelijks iets te begrijpen. Als je bijvoorbeeld niet weet van wie het standbeeld is dat in het huis van Yorick (Jirí Sýkora), Andrej (Philippe Avron) en hun gezamenlijke vriendin Marta (Magda Vášáryová) staat weet je ook niet dat de uitgebeelde persoon iets te maken heeft met de feestelijke herdenkingsdag aan het begin van de film, de vele gekleurde vogeltjes in het huis en de betekenis van het beeld in een van de laatste scčnes.

Ondanks dat het bed vaak in beeld terugkeert is Birds, Orphans And Fools een onstuimig energieke film met nauwelijks rustpunten. De avontuurlijke hoofdpersonages gedragen zich net zo uitgelaten als personages in de meest uitgelaten films van Fellini. Verwacht vooral geen naturalistisch acteerwerk. De invloed van Godard beperkt zich niet tot filmtechnieken, maar is ook terug te vinden in het kapsel en het streepjesshirt van actrice Magda Vášáryová die soms wel heel veel lijkt op Jean Seberg in Ŕ Bout De Souffle (1960). De drie verweesde vrije geesten weerspiegelen het optimisme van de Praagse lente en het blije hippiebestaan. Onderlinge conflicten in en rondom hun bonte afbraakpand zorgen voor een slechte afloop die ook gold voor Tsjecho-Slowakije in 1968 en voor de hippies aan het eind van de jaren zestig. Het verbaast me dat in de informatieve toelichting van filmprofessor Peter Hames in het boekje bij de recente dvd-uitgave op het label Second Run geen link wordt gelegd tussen het einde van de film en de manier waarop Charles Manson en zijn volgers op bloedige wijze een einde maakten aan de hippiedromen. De acties van Manson vonden een maand plaats voordat Birds, Orphans And Fools verscheen en waren waarschijnlijk niet bekend op het moment dat de film werd afgerond. Regisseur Juraj Jakubisko bezat klaarblijkelijk voorspellende gaven.