home

filmarchief

vido?

archief

email

Vido's FilmZine

(arthouse, classics, cult, Hollywood)

week 2

dinsdag 12 januari 2010

Jaaroverzicht 2009 (3 – slot): het beste in de Nederlandse bioscoop

1. Still Walking (Hirokazu Koreeda, )
Van een mislukte film is het makkelijk binnen korte tijd op papier te zetten wat er aan mankeert. Negatieve recensies nodigen uit tot begeesterde beeldspraak en zijn daarom vaak ook leuker om te schrijven/te lezen dan positieve recensies. Voor het bespreken van een geslaagde film is onderbouwing nodig, wat meer tijd kost en vaak zakelijker klinkende stukjes oplevert. Daarnaast is over de meeste prijswinnende films in de gangbare media alles al geschreven, dus wat kan ik daar nog aan toevoegen? Als ik geen nieuwe invalshoek kan bedenken, laat ik een bespreking liever achterwege. Vandaar dat meer dan de helft van de eerste tien films afgelopen jaar op deze site niet of nauwelijks zijn behandeld. Zo ook Still Walking, een film die groots is vanwege de kleine bewegingen. De film beperkt zich tot het huis waar een Japanse familie jaarlijks bijeenkomt, ter nagedachtenis van een jaren geleden verongelukte zoon. Het portret van de jongen kijkt toe hoe de verhoudingen tussen ouders en kinderen al jaren door zijn dood worden bepaald. Vader zit vol verwijten, maar is geen prater, wat de communicatie tussen hem en de rest van de familie, en voornamelijk zijn overgebleven zoon, extra bemoeilijkt. Net als in de vergelijkbare films van Yasujiro Ozu (1903–1963) zijn de jaarlijkse terugkerende gesprekken, familierituelen en ergernissen universeel herkenbaar. Japan ligt om de hoek.

2. 35 Rhums (Claire Denis, 2008)
Net als Hirokazu Koreeda is regisseuse Claire Denis geïnspireerd door Ozu en in het bijzonder door diens Late Spring (1949). In de door zijn eenvoud en herkenbaarheid ontroerende film heeft dochter (Mati Diop) de leeftijd op eigen benen te staan en is voor haar de tijd gekomen om haar geliefde, alleenstaande vader (Alex Descas) te verlaten. Het zal geen toeval zijn dat Claire Denis de vader laat werken als treinmachinist, want in veel van Ozu’s werk snijdt de trein in een tussenshot door het beeld. Denis laat zich voornamelijk beïnvloeden door zijn thematiek en zijn beheerste vertelmethode, want stilistisch bewandelt ze zoveel mogelijk haar eigen weg. [link]

3. Das Weisse Band (Michael Haneke, 2009)
Das Weisse Band was in ieder geval de beste zwart-witfilm van 2009. Minder confronterend dan Haneke’s eerdere werk, maar zijn fileermes is nog steeds ongemeen scherp. Omdat ik niets kan toevoegen aan de lyrische recensies die elders over deze film zijn geschreven, hierbij een link naar de uitgebreide versie van het beste interview dat ik over deze film heb gelezen. [link]

4. Les Plages d’Agnès (Agnès Varda, 2008)
Een grappige en ontroerende autobiografische film van de meest jeugdige filmmoeder in de wereldcinema. Mooi om te zien hoe Varda zich in haar documentaires het liefst laat leiden door het onderwerp in plaats van andersom. Les Plages… was een goede reden om eindelijk Cléo De 5 À 7 (1962) eens te gaan zien.

5. Gomorra (Matteo Garrone, 2008)
Maffiafilm zonder romantiek. Mozaïekfilm in documentaire stijl voelt episch aan en maakt angst tastbaar.

6. Synecdoche, New York (Charlie Kaufman, 2008)
Een toneelmaker probeert wanhopig het leven volledig te bevatten en raakt onherroepelijk de weg kwijt in zijn eigen constructie. Een bekend gevoel. Ik moet ook de neiging onderdrukken alle films te willen zien in het waanidee daarmee de wereld volledig te kunnen begrijpen.

7. Wendy & Lucy (Kelly Reichardt, 2008)
Een van de twee films die ik in 2009 twee keer zag. De eerste keer, tijdens het filmfestival van Rotterdam, deed het lot van de gestrande Wendy en haar hond Lucy mij weinig. In het najaar gaf ik de tweede speelfilm van Kelly Reichardt een herkansing. Misschien ben ik Wendy & Lucy door andere, scherpere ogen gaan zien dankzij de bijzondere rea-minimalistische films die ik in de tussentijd zag, waaronder Liverpool, The Rebirth, Gigante, Unspoken en Pranzo Di Ferragosto, later in het jaar gevolgd door Parque Via en Nothing Personal. [link]

8. Involuntary (Ruben Östlund, 2008)
Involuntary gaat over kijken en vooral over foutief kijken. Regisseur Ruben Östlund zette me in 2009 het vaakst op het verkeerde been en deed me confronteren met mijn eigen vooroordelen.

9. Kan Door Huid Heen (Esther Rots, 2009)
De eerste keer dat ik dit visueel gedurfde speelfilmdebuut zag probeerde ik de handelingen van Marieke (glansrol van Rifka Lodeizen) zoveel mogelijk te rationaliseren en raakte ik in de tweede helft verstrikt in het verhaal. Bij de tweede kijkbeurt moest ik erkennen dat we nergens in de film uit het hoofd van de jonge vrouw kunnen ontsnappen en ze gedoemd is nog lang na de film opgesloten te blijven in haar door een trauma opgeroepen waanbeelden.

10. Antichrist (Lars von Trier, 2009)
Een horrorfilm. Een donker sprookje. De omkering van het Paradijsverhaal. Eros en Thanatos. Dichterlijk en luguber. De enige film dit jaar die ik van tevoren vreesde en waarbij ik een enkele maal niet durfde te kijken, terwijl ik toch wat gewend ben. [link]

11. My Winnipeg (Guy Maddin, 2007)
Er is geen verschil tussen herinnering, droom en fantasie.

12. Man On Wire (James Marsh, 2008)
Hoe een gevaarlijke kwajongensstunt uitmondt in een voor de toeschouwers opbeurende daad.

13. Up (Pete Docter & Bob Peterson, 2009)
Vanwege de ontroerende woordloze levensgeschiedenis van bejaarde mopperkont Carl aan het begin van de film. [link]

14. Martyrs (Pascal Laugier, 2008)
Extreme horror als uiting van extreme woede. Martyrs is een fascistische film, volgens een passant die ik tegenkwam tijdens een feestelijke concertavond in hetzelfde gebouw waar ik de film eerder in het jaar had gezien (in verder lege zaal, wat het getoonde nog beklemmender maakte). Martyrs gaat eerder over fascisme, pareerde ik. En over posttraumatische demonen, over het verlies van identiteit, over vivisectie, over de extase van het lijden (Jezus aan het kruis, lingchi, Georges Bataille) en over de allesoverheersende angst voor de dood. Martyrs is een film waarin uiteindelijk al het licht wordt weggezogen. In alle opzichten de donkerste film van 2009. [link]

15. Let The Right One In (Tomas Alfredson, 2008)
Ontroerende horror over puberleed in de Zweedse sneeuw.

16. The Wrestler (Darren Aronofsky, 2008)
Mickey Rourke.

17. Inglourious Basterds (Quentin Tarantino, 2009)
Taal en film als dodelijk wapen.

18. District 9 (Neill Blomkamp, 2009)
De weinig fortuinlijke Wikus Van De Merwe (Sharlto Copley) had een typetje kunnen zijn uit Braindead (1992) van Peter Jackson (producer van District 9). Zijn brede acteerwerk past goed in deze technisch zeer goed ogende, satirische science fiction.

19. Moon (Duncan Jones, 2009)
Je verstand verliezen door eenzaamheid aan de donkere zijde van de maan.

20. Tulpan (Sergei Dvortsevoy, 2008)
Never work with animals or children, waarschuwde W.C. Fields, maar daar trokken de makers van Tulpan zich gelukkig niets van aan.

21. Drag Me To Hell (Sam Raimi, 2009)
Terug in een vertrouwd genre heeft Sam Raimi zichtbaar weer plezier in het filmen.

22. Fish Tank (Andrea Arnold, 2009)

23. Il Divo (Paolo Sorrentino, 2008)
De Italiaanse politiek wordt beheerst door vampieren.

24. Milk (Gus Van Sant, 2008)
Sean Penn.

25. The Limits Of Control (Jim Jarmusch, 2009)
Onthaaste cinema. Een roadmovie zonder plot (of een actiefilm zonder actie, zoals Jarmusch het zelf beschrijft). Een film bevrijd uit het korset van het verhaal.


Zie ook: de slechtste films van 2009
en dvd’s in 2009

[home] - [filmarchief] - [vido?] - [archief] - [email]